HƯỚNG DẪN PHÒNG CHỐNG ONG MẬT BỐC BAY VÀ CHIA ĐÀN
Cái khó khăn nhất của nghề nuôi động vật 6 chân (trong đó có ong mật) so với động vật 4 chân (trâu, bò, lợn, chó…) và động vật 2 chân (gà, vịt, ngan, ngỗng…) là không thể dùng dây chạc, dây xích hay chuồng, cũi để giữ chúng ở với người như một “tù nhân” được
Liên Hệ
.jpg)
Cái khó khăn nhất của nghề nuôi động vật 6 chân (trong đó có ong mật) so với động
vật 4 chân (trâu, bò, lợn, chó…) và động vật 2 chân (gà, vịt, ngan, ngỗng…) là không thể
dùng dây chạc, dây xích hay chuồng, cũi để giữ chúng ở với người như một “tù nhân”
được
1. Ong bốc bay
Bốc bay là hiện tượng ong bỏ tổ bay đi. Đây vốn là một bản năng tự nhiên của loài
ong khi thực hiện chuyển vùng để tận thu nguồn phấn mật ngoài thiên nhiên. Vì thế vào
mùa khan hiếm nguồn hoa hoặc khi thời tiết quá lạnh, quá nóng, ong chúa thường ngừng
đẻ. Rất may là hiện tượng này được báo trước trong tập tính cũng như các dấu hiệu trong
bánh tổ:
-Ong bỗng đi làm giảm hẳn, kể cả sáng sớm (với mùa hạ) và buổi trưa (với mùa đông)
- Quan sát kỹ các con ong thợ ra vào tổ thấy cơ thể chúng không gầy đi mà mọng đầy
mật.
- Trên bánh tổ không còn trứng hay ấu trùng. Nhộng còn ít hay không còn. Ong chúa cơ
thể nhỏ, bụng ngắn và bò rất nhanh nhẹn.
- Bánh tổ khô mật, thiếu phấn nên rất nhẹ, thường có hiện tượng sâu phá tầng đục thành
các đường ngang dọc trong bánh tổ.
- Nhấc cầu ong lên, thấy ong thợ chạy toán loạn. Sau đó, chúng thường bám quyện với
nhau thành một khối ở phía dưới cầu hay ở thành tổ. Khi xuất hiện tình trạng này là đàn
ong sắp sửa bốc bay.
Bốc bay thường xảy ra vào khoảng 8 – 9 giờ sáng trở đi, nhất là kèm theo các hiện
tượng thay đổi thời tiết như đang rất lạnh bỗng có một ngày ấm; đang gió mùa đông bắc,
bỗng có ngày gió đông nam..v..v
Gặp trường hợp này, có 2 cách xử lý:
Dùng tay bới bắt ong chúa rồi bỏ vào lồng chúa: Lồng chúa mua sẵn hoặc đan bằng tre như cái giỏ nhưng nhỏ chỉ bằng thân chiếc bút máy. Nhốt ong chúa ở trong lồng chúa rồi đưa treo giữa 2 bánh cầu của tổ cũ. Đàn ong sẽ dần dần tìm về tổ. Ban đêm mở lồng thả ong chúa ra. Rũ cả đàn ong vào một bao dứa rồi chờ đến tối rũ lại vào tổ:Động tác làm phải rất nhẹ nhàng để đề phòng dễ làm chết ong chúa. Khi bắt về theo cách này thường chỉ ngay ngày hôm sau, ong lại bốc bay tiếp.
2. Ong chia đàn Hiện tượng này thường xảy ra ở những đàn ong mạnh có từ 4 – 5 cầu trở lên. Đàn ong đông quân, không bị bệnh tật, đi làm khỏe nhưng quá chật chội nên chúng thường xây hàng loạt mũ chúa mới ( thường từ 5 – 7 cái trở lên) để chuẩn bị chia đàn. Giáp ngày chúa mới ra đời, đàn ong bắt đầu chia đàn. Ong cũng bay như đám mây, chúa cũ bay theo, rồi bám vào một chỗ. Chỉ khác là khi chia đàn, ong chỉ bay ra đúng nửa đàn. Nửa đàn còn lại vẫn sinh hoạt bình thường như “không có gì xảy ra”. Ta bắt đàn ong bay ra này về, giống như trường hợp bốc bay.
- Đối với ong từ thùng nhỏ (chứa ít cầu) sang thùng lớn (chứa được nhiều cầu hơn).
- Thấy có dấu hiệu xây lỗ ong đực (lỗ to hơn lỗ ong thợ và xây ở mép hay ở phái dưới bánh tổ) hay thấy ong xây cơi miệng mũ chúa thì lập tức nên quay mật triệt để, nhằm kìm hãm quá trình chuẩn bị chia đàn lại.
- Thấy có mũ chúa rồi, nên chủ động cắt bỏ đi. Nếu để đến thời kỳ xây mũ chúa, đẻ ấu chúa là đã quá muộn. Có hủy mũ chúa này, chúng lại xây liền ngay mũ chúa khác. Đàn ong không chịu đi làm và mật ong do đó không thu được. Ở tình trạng này tốt nhất ta nên cho chúng chia đàn tự nhiên để được 2 đàn. Khi các đàn thành viên đã có chúa đầy đủ rồi thì chúng mới tích cực đi kiếm mật.